تحلیلی پایان نامه جمعیت شناسی

لینک دریافت فایل خرید پایین توضیحات

فرمت word  قابل ویرایش پرینت

تعداد صفحات: 19

تحلیلی پایان نامه جمعیت شناسی

 مسایل گذشته نیازهای اینده[1]

دکتر محمدجلال عباسی شوازی[2]

زینب کاوه فیروز[3]

چکیده

تحقیقات جمعیت شناسی ایران رسما دهه 40 اغاز دهه 1350 بحال رشته مقاطع کارشناسی کارشناسی ارشد تدریس گردید. اولین بار ایران،  سال 1381 دوره دکتری جمعیت شناسی دانشگاه تهران تاسیس شد. بدون شک     برنامه ریزی و  جهت گیری اینده رشته جمعیت شناسی کشور مستلزم بررسی امعان نظر دقیق تحقیقات اموزش گذشته جمعیت شناسی کشور باشد.  ارزیابی اموزش تحقیقات گذشته تعیین استراتژی لازم توسعه جمعیت شناسی متناسب نیازهای جامعه مفید خواهد بود. هدف مقاله بررسی اهداف ویژگیهای پایان نامه جمعیت شناسی که طی چهار دهه گذشته کشور انجام شده اند باشد. رسیدن هدف، پایان نامه که یکی مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد دکتری نگاشته شده یکی مسایل جمعیتی پرداخته، مرور، تجزیه تحلیل گردند. پایان توجه خلاءهای موجود مطالعات گذشته، برخی موضوعاتی که اینده تحقیقات جمعیتی مهم خواهد ارایه شوند.

واژگان کلیدی

تحقیقات جمعیت شناسی، پایان نامه جمعیتی، مسایل جمعیتی گذشته، نیازهای تحقیقات جمعیتی، جمعیت شناسی عنوان موضوعی بین رشته ای

مقدمه

پژوهش حاضر پی سیر پایان نامه نگارش یافته زمینه جمعیت شناسی ایران بررسی قرار دهد. نتایج حاصل بررسی سیر تکوینی مطالعات جمعیتی، علاوه مستحکم نمودن بنیانی جمعیت شناسی ایران عنوان یکی گامهای اساسی توسعه تکوین پژوهش تواند محققین، دانشجویان برنامه ریزان سیاست گذاران امر توسعه اقتصادی اجتماعی مهمتر همه بررسی ارزیابی علم  جمعیت شناسی ایران کمک نماید. بررسی بعد تحقیق نتایج حاصله تواند جهت نوع پایان نامه انجام شده زمینه مسایل جمعیتی ایران نشان دهد. توجه طبقه بندی موضوعات جمعیتی، توان ملاحظه نمود که هر کدام محورهای عمده جمعیتی، چه تحقیقاتی صورت گرفته است؟ محققین دانشجویان پایان نامه خود چه روش تکنیک استفاده کرده اند؟  کدام یک روش تکنیک پایان نامه جمعیتی بیشتر استفاده قرار گرفته است؟ ایا دانشجویان بیشتر روش میدانی تحقیقات خود استفاده کرده اند از  روش اسنادی کتابخانه ای؟ رشته جمعیت شناسی کدام یک موضوعات جمعیتی بیشتر بررسی قرار گرفته است؟ بیشتر مطالعات جمعیتی چه مقطع تحصیلی انجام گرفته است؟  نهایتا اینکه،  موضوعات اصلی مطالعه جمعیتی دهه مختلف چه بوده است؟

از انجا که عمده محققین جمعیت شناسی فارغ التحصیلان رشته کشور تشکیل دهند، لذا بررسی درصدد بررسی پایان نامه کارشناسی، کارشناسی ارشد دکتری که موضوعات جمعیتی مطالعه قرار داده اند، بپردازد. انتظار رود بررسی ویژگی تحقیقی هر دوره، محققین علاقه مندان جمعیت شناسی، ضمن مطالعه کیفیت تحقیقات جمعیتی گذشته جستجوی موضوعات مسایل جمعیتی حال اینده پرداخته کنکاش پژوهش راه حلی مسایل ارایه نمایند.

سابقه مطالعات جمعیتی ایران

واژه دموگرافی سال 1855 میلادی نخستین بار توسط یک محقق فرانسوی نام اشیل گیارد[4]   به کار رفت. شناخت وقایع جمعیتی امار قرن 19 غرب شکوفا سپس صورت مختلف ایران عنوان علوم نوین نشر یافت.  قبل تاسیس موسسه مطالعات تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران سال 1337، رشته قبیل جامعه شناسی، جمعیت شناسی، مردم شناسی روان شناسی اجتماعی مفهوم علمی جای مشخصی نداشت. تاسیس موسسه مطالعات تحقیقات سال 1337 دانشکده ادبیات دانشگاه تهران، بخش تحقیقات جمعیت شناسی عنوان یکی حوزه علوم اجتماعی فعالیت خود اغاز نمود اولین محققین جمعیتی وارد عرصه تحقیق شدند. موسسه مطالعات تحقیقات اغاز تاسیس  به بررسی وضعیت رشد جمعیت اقدام نمود سرشماری سال 1335 امکان فراهم نمود محققین بررسی حجم مشخصات عمده ساختمان جمعیت بپردازند. سال 1344 بخش تحقیقات جمعیت شناسی، مطالعات جمعیتی خود حوزه مختلف تخصصی جمعیت شناسی اغاز نمود. دوران برخی جمعیت شناسان خارجی نظیــر الفرد سووی[5] برخی موسسات جمعیتی نظیر موسسه ملی مطالعات جمعیت شناسی فرانسه نقش مهم اساسی پیشرفت توسعه علم ایران داشته اند (نراقی، 1379). سال 1337 پایان سال 1378 تعداد 59 طرح تحقیقاتی زمینه مسایل جمعیتی توسط بخش تحقیقات جمعیت شناسی موسسه انجام رسیده ( دانشکده علوم اجتماعی، 1381).          

در سال 1351 دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران قالب گروه اموزشی    جمعیت شناسی مقطع کارشناسی دانشجو پذیرفت سال 1367 جهت توسعه اعتلای اموزش پژوهش، مقطع کارشناسی ارشد اقدام پذیرش دانشجو رشته جمعیت شناسی گردید. سال تحصیلی 1381نیز  اولین دوره دکتری جمعیت شناسی دانشگاه تهران راه اندازی گردید. علاوه ان، بدلیل چند رشته بودن جمعیت شناسی ، برخی رشته علمی حوزه علوم اجتماعی بهداشت دهه اخیر بررسی موضوعات جمعیتی پرداخته اند.

برخی محققین مرور ادبیات مطالعات انجام شده زمینه علوم اجتماعی پرداخته بررسی تحقیقات انجام شده صدد ارایه راهکارها پیشنهاداتی درحوزه مطالعاتی نظر امده اند ( صدیق سروستانی 1379، ازاد ارمکی 1379،  محسنی کوثری 1378،  نراقی 1379). سطح بین المللی مطالعاتی زمینه فراتحلیل پژوهش انجام شده، صــــورت گرفته (بوت هایس 2000، گازو 1987، هانگر، اسمیت جکسون 1984). کتابشناسی گزیده جمعیت نیروی انسانی (لطفی 1369)  فهرستی گزارش کارشناسـی، کتب مقالات جمعیتی موجود ارایه نمود.  کاظمی پور دیگران (1373) قالب طرحی تحقیقاتی بخش تحقیقات جمعیت شناسی موسسه مطالعات تحقیقات اجتماعی، مجموعه عنوان " کتابنامه تشریحی جمعیت شناسی" تدوین نمودند. مجموعه، شناسنامه کتابهای مرتبط موضوعات جمعیت شناسی فهرست فصول انها اورده شده است.  علیرغم این، بحال پژوهشی زمینه تحلیل مطالعات جمعیتی انجام شده ایران صورت نگرفته است.  تحقیق حاضر برانست بررسی پایان نامه جمعیت شناسی حوزه مطالعاتی انجام شده،  حد امکان خلاء موجود زمینه بررسی مطالعات جمعیت شناختی ایران پر نماید. 

روش بررسی

برای دستیابی اهداف پژوهش، روش اسنادی (کتابخانه ای) بهره گرفته پایان نامه دانشجویانی که حوزه مطالعات انها طی سالهای 1340 1380 موضوعات جمعیتی بوده، بررسی گردید. مراحل انجام تحقیق  ترتیب ذیل بوده است:

 الف) بررسی پایان نامه دوره کارشناسی، کارشناسی ارشد دکتری کتابخانه‏های دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران، دانشکده پزشکی دانشگاه تربیت مدرس دانشگاه تهران، دانشگاه علوم پزشکی ایران دانشگاه شهید بهشتی طول دوره 1340 1380 تهیه لیست پایان نامه مرتبط موضوعات جمعیتی

ب)  تهیه خلاصه اهداف، داده روش استفاده، تکنیک جمع اوری اطلاعات، روش تحلیل داده نتیجه کلی منتج بررسی پایان نامه نظر

ج)  تهیه لیستی متغیرهای نظر تجزیه تحلیل پایان نامه ها

د)  کدگذاری، استخراج تجزیه تحلیل داده ها

پس بررسی پایان نامه ها، عناوین پایان نامه حسب موضوعات جمعیتی 14 محور طبقه بندی گردید. محورها ترتیب حروف الفبا عبارتند از: ازدواج طلاق، باروری، بهداشت تنظیم خانواده، جمعیت اشتغال، جمعیت اموزش، جمعیت توسعه، جمعیت شهرنشینی، جمعیت مسکن، رشد جمعیت، زنان، سیاست جمعیتی، مرگ میر، مهاجرت ویژگی جمعیتی استان ها.

پایان نامه بررسی حسب محورهایی نظیر حوزه مطالعاتی(موضوع)، جنس، مقاطع تحصیلی، دانشگاه دانشکده، سال نگارش پایان نامه، محدوده مطالعه (قلمرو پژوهش) روش تحلیل اطلاعات بررسی قرار گرفتند. قسمت محورهای بررسی اختصار توضیح داده شود.

رشته تحصیلی: توجه بین رشته بودن جمعیت شناسی،  علاوه بر پایان نامه که توسط دانشجویان جمعیت شناسی نگاشته شده بود، اندسته پایان نامه که توسط دانشجویان رشته جامعه شناسی،  پژوهشگری، مردم شناسی، بهداشت عمومی اموزش بهداشت، امار حیاتی زیستی، پرستاری مامایی یکی موضوعات جمعیتی پرداخته بود، شناسایی بررسی شد.

مقطع تحصیلی: همانگونه که قبلا ذکر گردید، مطالعات جمعیت شناسی دهه 1340 ایران اغاز گردید توجه اهمیت مطالعه موضوعات جمعیتی، طی دو دهه دانشجویان مقطع کارشناسی بررسی مسایل جمعیتی پرداختند. گسترش رشته جمعیت شناسی سال 1367 اغاز گردید. علیرغم متفاوت بودن کیفیت پایان نامه دوره کارشناسی مقاطع بالاتر، بمنظور بررسی جامع ادبیات جمعیت شناسی طی دهه اخیر، تصمیم گرفته که کلیه پایان نامه که مقاطع تحصیلی کارشناسی، کارشناسی ارشد دکتری تدوین شده اند، بررسی گردد.

دانشگاه: توجه اینکه رشته جمعیت شناسی ابتدا دانشگاه تهران تاسیس گردید، تصمیم صرفا پایان نامه انجام شده دانشگاه بررسی قرار گیرد. ولی توجه بین رشته بودن موضوعات جمعیت شناسی، پایان نامه جمعیتی سایر رشته دانشگاهها بررسی گردیدند. اینرو، تحقیق پایان نامه انجام شده دانشگاه تهران، تربیت مدرس، شهید بهشتی علوم پزشکی ایران بررسی شدند. لازم بذکر که مرکز جمعیت شناسی دانشگاه شیراز دهه اخیر تربیت دانشجویان رشته پرداخته انجام تحقیقات جمعیتی مبادرت